Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, duke folur për emisionin ‘Të Paekspozuarit’ në News24, është shprehur se kryeprokurori nuk mund të zgjidhet me një shumicë të thjeshtë dhe ai duhet të vijë përmes proçesit të vettingut dhe se ai nuk pranon të ulet në një tryezë me Ramën dhe se kryeprokurori nuk mund të caktohet vetëm nga një parti politike. Madje, kreu i PD-së i është kundërpërgjigjur mesazheve të ambasadorëve Donald Lu dhe Romana Vlahutin për zgjedhjen e kryeprokurorit, duke u shprehur se ligjin nuk e interpretojnë ato por Kushtetuta. Për më tepër, Basha ironizon duke thënë se nëse Rama do ta zgjedhë kryprokurorin me shumicë të thjeshtë për të do të ishte njësoj, madje sipas tij ajo do të ishte më e ndershme, do të ishte njësoj sikur të vendosnin Saimir Tahirin prokuror.
INTERVISTA E PLOTË:
Ylli Rakipi: Kryeministri Rama ju ka ftuar që të zgjidhni së bashku kryeprokurorin. Si do t’i përgjigjeni ju personalisht kësaj ftese?
Basha: Në radhë të parë, nuk ka asgjë personale. Në politikë nuk ka asgjë personale. Ky është qëndrimi i një kryetarit të një partie politike që është kryeministri i vendit ndaj një kryetari partie tjetër që është kryetari i opozitës. Nuk ka asgjë personale këtu por ka një kërkesë të tij për tu ulur së bashku për të zgjedhur Prokurorin e Përgjithshëm. në situatën aktuale siç e keni bërë të qartë, ka 3 probleme për t’u zgjidhur para se të shkojmë te Prokurori i Përgjithshëm.
Problemi i parë është problemi i antikushtetutshmërisë. Procesi që ka futur maxhoranca zgjedhjen e Prokurorit të Përgjithshëm është një proces antikushtetues i dyti është se është një proces politik, pra thotë se kemi votat vetë. Pra një zgjedhje politike. Një parti e vetme, PS-ja, kërkon të zgjedhë prokurorin.
Dhe problemi i tretë është se duan ta zgjedhin pa vetting. Po ku shkoi lufta për drejtësinë e pakapur nga politika?! Po vettingu ku shtoi, ku u tret?! Këto të treja janë dëshmi të ngërçit dhe bllokimit të reformës në drejtësi si rezultat i mosformimit të KLP-së, i cili me Kushtetutë është i vetmi organ që mund të konstatojë fundin e mandatit të Prokurorit të Përgjithshëm dhe të zgjedhë prokurorin e ri.
Opozita e ka konstatuar këtë prej kohësh. Maxhoranca ka bërë lojëra dhe tani kërkon të bëjë një zgjidhje “alla” pazar. Unë e kam refuzuar këtë dhe e refuzoj. Këtu nuk ka asnjë shpresë që unë të ulem me Ramën dhe këtë lëmsh antikushtetues, të zgjedh një Kryeprokuror me Ramën pa vetting duke i dhënë alibinë se kështu gjërat po ecin ashtu siç duhet. Jo nuk po ecin siç duhet. Vendi është në krizë të thellë politike, institucionale dhe kushtetuese për sa i përket këtij aspekti të reformës, është në krizë ekonomike që po bën që mijëra shqiptarë të largohen nga vendi, është në krizë sigurie dhe stabiliteti sepse krimi i organizuar pasi ka shtënë në dorë qindra milionë euro përmes trafikut të kanabisit, tani është diversifikuar në trafikun e heroinës dhe kokainës dhe po futen në ekonominë shqiptare përmes koncesioneve, po bëjnë skemat e PPP-ve, po futen në sektorë të ndryshëm të ekonomisë duke zhvendosur me forcën e parave të pista të drogës biznese të ndershme duke i detyruar të bashkëpunojnë në skema të pista të pastrimit të parave siç është projekti e PPP-ve 1 miliardë euro.
Pra vendi është në krizë totale dhe ky thotë hajde të ulemi ne dhe ta zgjedhim bashkë prokurorin kundër Kushtetutës dhe pa vetting. Vendit i është parashkruar zgjidhja. Zgjidhja do të kalojë përmes Kushtetutës dhe prokurori nuk mund të zgjidhjet nga partitë politike dhe s’mund të emërohet nga një parti politike dhe prokurori i ri duhet të vijë përmes vettingut. Prokurori i ri s’mund të jetë një lepurush që e zgjedh nga kapelja, Edi Rama dhe Lulzim Basha. Asnjë lloj takimi dhe asnjë lloj tryeze partiake nuk mund ti mbivendoset Kushtetutës, shtetit të së drejtës dhe parimeve themelore të një shteti që synon të anëtarësohet në BE.
Ylli Rakipi: Por kemi dy lexime të Kushtetutës. Një tuajin dhe një të PS-së. Partia Socialiste ka thirrur në ndihmë sot nëpërmjet një deputeti të vetë edhe Ambasadën e SHBA-ve, pra një interpretim të institucioneve si OBDAT-i, dhe kemi një reagim të Ambasadës së SHBA-ve dhe BE-së për këtë proces. Ata bënë deklarata se ligji është i qartë dhe se duhet të zgjidhet një Prokuror i Përgjithshëm me shumicë të thjeshtë. Ju çfarë qëndrimi keni për këtë qëndrim të tyre?
Basha: Interpretimi i Kushtetutës nuk është detyrë e ambasadave dhe as e misioneve ndihmëse të OBDAT-it dhe EURALIUS-it, është e Gjykatës Kushtetuese. Së dyti, çdo shqiptar që ka sytë në ballë e lexon Kushtetutën që thotë se fundit i mandatit të Prokurorit të Përgjithshëm konstatohet nga KLP-ja. Tani këtyre u ka plasur bomba në dorë sepse nuk kanë zgjedhur KLP-në sepse kanë ndodhur ato që cilat paralajmëruam ne gjatë reformës në drejtësi, që është skemë e ndërlikuar, që kërkon burime të mëdha njerëzore që Shqipëria nuk i ka dhe Venecia tha se ka të drejtë opozita dhe ashtu është. Këta çuan Fatmir Xhafën dhe thanë i kemi burimet kur ato nuk janë. Paratë nuk janë dhe procesi është në ngërç total. Ku është vettingu?! A mund tu thonë shqiptarëve këta ku e kanë vettingun?! Pse nuk fillon vettingu?! Pse nuk jemi në gjendje tu japim shqiptarëve një prokuror me veting?! Pse nuk është formuar KLP-ja, KLGJ-ja?! Këto janë përgjegjësitë e maxhorancës dhe maxhoranca duhet ti kthehet përgjegjësive politikisht përmes Kushtetutës dhe ligjit. As përmes ambasadave, as përmes Kishës, as përmes Xhamisë, por përmes Kushtetutës dhe institucioneve të Kushtetutës së Shqipërisë.
Ylli Rakipi: A keni një propozim ju z.Basha se si duhet të zgjidhet Prokurori i Përgjithshëm?!
Basha: Unë kam propozim politik, por prokurori duhet të zgjidhet në mënyrë kushtetuese, në mënyrë të tillë që të mos zgjidhet politikisht dhe të mos i përkasë një krahu politik, të mos i përkasë një partie siç kërkojnë këta ta kapin me 36 deputetë. Se kështu i bie, ta kapin me 36 deputetë. Po të jetë kështu, le të zgjedhin Saimir Tahirin atëherë. Votat i kanë, ai jurist është, ta bëjnë Saimir Tahirin prokuror dhe në rregull jemi. Nëse qëllimi është që të mbyllen dosjet e drogës, krimit, korrupsionit, le ta hedhin në votë. Por rruga duhet të të kalojë përmes Kushtetutës, një zgjidhje me 3 të pestat që do të thotë asnjë palë politike nuk do të ndikojë politikisht dhe më e rëndësishme, prokurori i përkohshëm duhet të ketë kaluar përmes vettingut. Nuk mund tu them shqiptarëve, një vit e gjysmë pasi kemi kaluar Reformën në Drejtësi, nuk ka asnjë justifikim pse Prokurori i përkohshëm të jetë një prokuror që nuk ka kaluar procedurën e vettingut.
Ylli Rakipi: Ju z.Basha po thoni se si nuk duhet të zgjidhet por nuk po na thoni se si duhet të zgjidhet kryeprokurori…
Basha: Unë jam kryetari i opozitës dhe pavarësisht se jam i formuar si jurist keni një jurist të mirë trajnuar aty. Ato janë çështje të procedurës Kushtetuese dhe nuk ka interes për shqiptarët të dëgjojnë teori kushtetuese se si ndodh kjo. Nëse ka vullnet politik, të treja këto plotësohen. Edhe zgjedhja është kushtetuese, edhe prokurori nuk do jetë i kapur politikisht dhe të ketë kaluar vettingun. Natyrisht që ne e dimë se si ndodh kjo dhe i ka të qarta edhe maxhoranca por i mungon vullneti.
Fatos Lubonja: A mendoni se KLP nuk po zgjidhet se ka një qëllim këtu, që të zgjidhet prokurori i një krahu dhe të jetë një prokurori e kapur. Pyetja ime është pse nuk ju keni dëgjuar të insistoni për zgjedhjen e KLP?
Basha: Në rrafshin parimor ne paraqitëm një strukturë më të thjeshtë për reformën në drejtësi që do të thotë se do të bënte edhe vettingun, edhe strukturë e veçantë që do të hetonte krimin dhe korrupsionin, SPAK-u, që janë dy shtyllat e reformës në drejtësi. Këta insistuan në një strukturë me 15 organe dhe e thjeshtuam në 7 apo 8 por prapë janë shumë. Këta i dhanë garanci Venecia e cila tha se jeni shumë të ngarkuar dhe një vendi i vogël nuk i ka këto resurse. Këta çuan prapa shpinës tonë Fatmir Xhafën që u betua para Komisionit të Venecias që i kemi këto resurse dhe nën këtë sygjesionim nga ana e maxhorancës, Venecia miratoi atë strukturë në opinionin final. Kur Venecia e miratoi ne nuk kishim rrugë tjetër politike përveçse të bënim atë që kishim thënë; do të votonim gjithçka që sjell Venecia. Ky ishte qëndrimi ynë i prerë.
Pse nuk formohet KLP? A kemi ne ndikim? Nuk kemi ne asnjë ndikim tek KLP. Mënyra si zgjidhen anëtarët jo prokurorë apo anëtarët jo gjyqtarë të dy këshillave, nuk ka mundësi që opozita të ndikojë në proces. Pra, këta mund ta zvarrisin sa të duan. Është zvarritur nëpërmjet nëpërmjet shoqërisë civile, që nuk plotëson kriteret, kanë hapur disa herë aplikimin. Disa thonë nuk kanë interes, disa thonë se është kurdisur në mënyrë të qëllimshme, sepse kanalet e dizenjuara nga qeveria, për të sjellë kandidatët nga shoqëria civile, janë nën kontroll politik dhe qeveria ka interes ta zvarrisë e ta çojë në atë që prej fillimit.
E kemi thënë se Edi Rama nuk ka nevojë për një drejtësi të reformuar, por ka interes për një drejtësi të kapur. Kjo është akoma më e vërtetë sot, kur drejtësia ka në duar dosje siç është ajo që ka ardhur nga Antimafia italiane, e Saimir Tahirit, e Habilajve, e Balilajve, e Vangjush Dakos, e Qazim Sejdinit, e bandave të Elbasanit por edhe indicie për dosjeve të tjera që kanë të bëjnë drejtpërdrejt me Partinë Socialiste.
Fatos Lubonja: Duke ditur që do të vinte ky moment, presioni politik duhet të ishte më i madh për t’u zgjedhur KLP. Pyetja ime dytë është për antikushtetueshëmrinë e zgjedhjes së prokurorit në këtë formë. sipas asaj që kemi parë ne, pavarësisht mbështetjes politike që ka dhënë Lu, Vllahutin, Euralius, OPDAT, ka një fakt që unë mendoj se antikushtetueshmëria e zgjedhjes së kryeprokuroit në ketë mënyrë buron nga antikushtetueshmëria e atij ligji që PS miratoi bashkë më LSI, për rastet kur Prokurorit të Përgjithshëm i mbaron mandate, dhe KLP nuk është zgjedhur. Neni 109, pika 2, që thotë se Prokurori mund të zgjidhet me shumicë të thjeshtë. Këtu ka një pikë që antikushtetueshmëria qëndron tek ai ligj dhe jo tek kjo zgjedhje. E keni çuar ju në Gjykatë Kushtetuese atë ligj që është antikushtetues apo nuk e keni çarë kokën ta çoni në Gjykatën Kushtetuese atë ligj?
Basha: Faleminderit që ktheve në vëmendje se ne e dhamë konsensusin. PD e dha konsensusin, e bëri paktin e saj për reformën në drejtësi dhe luftën kundër krimit drogës dhe korrupsionit para gjithë shqiptarëve dhe para partnerëve ndërkombëtarë. Dhe si rezultat i këtij pakti u arrit reforma në drejtësi që u miratua unaninimisht nga Kuvendi në korrik 2016. Pjesë e këtij pakti ishte edhe miratimi me konsensus i 7-të ligjeve kryesore për zbatimin e reformës në drejtësi. Këtë pakt Edi Rama vendosi ta prishte. E miratoi, siç ju kujtohet ju, pa opozitën dhe duke shkelur paktin, një gjë që bie ndesh me Kushtetutën dhe me frymën e përmbajtjes së reformës në drejtësi, që sapo ishte miratuar. Rezultat i prishjes së paktit ishte miratimi në mënyrë të njëanshme i këtij ligji, për funksionimin e prokurorisë, duke i dhënë të drejtë vetës që të emëronte një Prokuror të Përgjithshëm politik.
Fatos Lubonja: Bashkë me LSI-në, mos harrojmë. që është sot në opozitë dhe nuk thotë asnjë fjalë.
Basha: Po, bashkë me LSI-në. Nuk e kemi fshehur, e kemi thënë.
Fatos Lubonja: Pyetja ime është a e keni çuar në Kushtetuese apo jo?
Basha: Ne kemi çuar disa prej ligjeve në Kushtetuese dhe zoti Alibeaj që keni në studio mund t’i ato.
Ylli Rakipi: Zoti Basha, nëse Rama, për të kapur Prokurorin e Përgjithshëm, e zgjedh atë me shumicë të thjeshtë, cili do të jetë qëndrimi juaj?
Basha: Ky është një akt i papranueshëm. Hedh në erë jo vetëm themelet e bashkëjetesës demokratike në Shqipëri, por do të hidhte në erë gjithë investimin e bërë nga të gjitha palët për reformën në drejtësi, për një drejtësi të pakapur politikisht, për një drejtësi që t’u përgjigjet sfidave europiane dhe pritshmërive të qytetarëve, për gjyqtarë dhe prokurorë të pakorruptuar, që nuk mbrojnë, por ndëshkojnë krimin e organizuar, drogën, korrupsionin dhe lidhjet e politikës me krimin. Do të ishte një kambanë vdekje e reformës në drejtësi, destabilizimin total të institucioneve demokratike dhe kushtetutshmërisë në Shqipëri. Në tërësi, do të ishte hapja e një kutie pandore, që do të dëmtonte shtetin ligjor, rrugëtimin europian. Për opozitën do të ishte një akt totalisht i papranueshëm. Do të ishte njësoj, madje ajo do të ishte më e ndershme, do të ishte njësoj sikur të vendosnin Saimir Tahirin prokuror.
Ylli Rakipi: Pra ju po thoni që dosje të rëndësishme që janë sot në duart e prokurorisë, qëndrimi ndaj tyre do të vihej në dyshim?
Basha: Pa diskutim, që gjithë kjo përpjekje bëhet për të mbyllur kapakun e sapo hapur që tregon se shndërrimi i Shqipërisë në narko-shtet, është një projekt politik për të marrë dhe mbajtur pushtetin. Dhe vazhdon për pushtetin dhe pasurimin e politikanëve në një anën dhe kriminelëve në anën tjetër.