Egjiptianët e lashtë që ndërtuan piramidat mund të kenë qenë në gjendje të lëvizin blloqet masive të gurëve nëpër shkretëtirë duke lagur rërën përpara një konstruksioni të ndërtuar për të tërhequr objekte të rënda, sipas një studimi të ri.
Fizikanët në Universitetin e Amsterdamit investiguan forcat e nevojshme për të tërhequr objekte të rënda në një slitë gjigante nëpër rërën e shkretëtirës dhe zbuluan se duke lagur rërën përpara pajisjeve primitive redukton fërkimin në slitë, duke e bërë më të lehtë për të vepruar. Gjetjet ndihmojnë në përgjigjen për një nga misteret më të qëndrueshme historike: si Egjiptianët ishin në gjendje të përmbushnin detyrën në dukje të pamundur të ndërtimit të piramidave të famshme.
Për të bërë zbulimin e tyre, kërkuesit zgjodhën të dhëna nga vetë Egjiptianët e lashtë. Një pikturë muri e zbuluar në varrin e lashtë të Djehutihotep, i cili daton rreth vitit 1900 P.K, përshkruan 172 burra që transportonin një statujë të pamasë duke përdorur litarë të lidhur në një varr. Në vizatim mund të shihet një person duke qëndruar në pjesën e përparme të varkës, duke derdhur ujë mbi rërë, tha autori i studimit Daniel Bonn, një profesor i fizikës në Universitetin e Amsterdamit.
“Egjyptologët mendonin se ishte një akt thjesht ceremonial”, tha Bonn për Live Science. “Pyetja ishte: Pse e bënë këtë?” Boni dhe kolegët e tij ndërtuan slita në miniaturë dhe eksperimentuan me tërheqjen e objekteve të rënda nëpër tabaka rërë.
Kur kërkuesit tërhoqën slitat në rërën e thatë, ata vunë re se përpara makinerive krijoheshin grumbuj, duke kërkuar më shumë forcë për t’i tërhequr.
Duke shtuar ujë në rërë rriste ngurtësinë e saj dhe slitat ishin në gjendje të rrëshqisnin më lehtë nëpër sipërfaqe. Kjo është për shkak se pikat e ujit krijojnë ura midis grimcave të rërës, gjë që i ndihmon të bashkohen me njëra tjetrën, tha shkencëtari. Është gjithashtu e njëjta arsye përse përdorimi i rëres së lagur për të ndërtuar një kështjellë rëre është më e lehtë se sa përdorimi i rërës së thatë, tha Bonn.
Por kërkuesit zbuluan se ekziston një ekuilibër delikat.
“Nëse përdor rërë të thatë, nuk do të fuksionojë dhe aq mirë, por edhe nëse rëra është shumë e lagur, nuk do të funksionojë,” tha Bonn. “Ka një ngurtësi optimale”.
Sasia e ujit të nevojshëm varet në llojin e rërës, shtoi ai, por zakonisht sasia optimale bie ndërmjet 2 përqind dhe 5 përqind të vëllimit të rërës.
“Rezulton se të lagia e rërës së shkretëtirës Egjiptiane mund të reduktojë pak fërkimin, gjë që nënkupton se nevojitet vetëm gjysma e njerëzve për të tërhequr një slitë në rërë të lagur, në krahasim me tërheqjen në rërë të thatë,” tha Bonn.
Zbulimet mund të ndihmojnë kërkuesit të kuptojnë sjelljen e materialeve të tjera të grimcuara, siç është asfalti, betoni ose qymyri, që mund të çojnë në mënyra më efikase për transportimin e këtyre burimeve.
